Een Unieke Ervaring
Als hoogbegaafde ouder van twee hoogbegaafde kinderen weet ik uit ervaring hoe zeldzaam dit fenomeen lijkt te zijn. Hoogbegaafdheid wordt vaak over het hoofd gezien in onze gemeenschap, omdat de signalen niet altijd herkend worden door ouders en leerkrachten. Hoogbegaafdheid gaat verder dan alleen hoge cijfers; het omvat een breed scala aan eigenschappen en gedragingen die niet altijd opvallen in de traditionele schoolomgeving.
Eenzaam en Niet Gezien
Mijn persoonlijke ervaring als hoogbegaafd kind was vaak eenzaam en ik voelde me niet gezien. De mensen om me heen begrepen niet wat ik nodig had, en mijn gedrag en emoties werden vaak verkeerd geïnterpreteerd. Dit gevoel van isolatie heb ik helaas ook binnen mijn familie teruggezien bij mijn kinderen. Ook zij voelden zich vaak niet begrepen en werden geconfronteerd met dezelfde misvattingen en gebrek aan herkenning.
Misverstanden en Misdiagnoses
In onze gemeenschap is er een grote kans dat kinderen door hun gedrag, dat voortkomt uit onontdekte hoogbegaafdheid, verkeerd begrepen en zelfs gemisdiagnosticeerd worden. Veelvoorkomende misdiagnoses bij hoogbegaafde kinderen zijn:
ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder): Hoogbegaafde kinderen kunnen zich snel vervelen en ongeïnteresseerd raken in de lesstof, wat leidt tot rusteloosheid en afleidend gedrag. Dit wordt vaak verward met ADHD, terwijl het in werkelijkheid een teken kan zijn van hun behoefte aan meer uitdagende en stimulerende activiteiten.
ODD (Oppositional Defiant Disorder): Het sterke rechtvaardigheidsgevoel en de behoefte aan autonomie bij hoogbegaafde kinderen kan leiden tot conflicten met autoriteitsfiguren, zoals leerkrachten. Dit gedrag kan onterecht worden gezien als uitdagend of oppositioneel.
Autismespectrumstoornis (ASS): Sommige hoogbegaafde kinderen vertonen intense interesses en kunnen sociale situaties lastig vinden, wat soms wordt verward met kenmerken van autisme. Hoewel er overlappingen kunnen zijn, zijn deze kinderen vaak juist zeer creatief en in staat om complexe problemen op te lossen op een manier die niet typisch is voor autisme.
Angststoornissen: Hoogbegaafde kinderen kunnen gevoeliger zijn voor stress en perfectionisme, wat kan leiden tot angststoornissen. Hun intense innerlijke wereld en het constante streven naar perfectie worden vaak niet herkend als onderdeel van hun hoogbegaafdheid.
Overlap in Symptomen
Er is een aanzienlijke overlap in de 'symptomen' van hoogbegaafdheid en de bovengenoemde diagnoses. Enkele voorbeelden van deze overlap zijn:
Rusteloosheid en Concentratieproblemen: Zowel bij ADHD als bij hoogbegaafdheid kunnen kinderen moeite hebben om zich op schoolwerk te concentreren. Het verschil zit vaak in de oorzaak; bij hoogbegaafde kinderen komt het vaak voort uit een gebrek aan uitdaging.
Sterk Rechtvaardigheidsgevoel en Autonomie: Dit kan leiden tot conflicten met leerkrachten en autoriteitsfiguren, wat zowel bij ODD als bij hoogbegaafdheid voorkomt.
Intense Interesses en Moeilijkheden in Sociale Situaties: Dit is een gemeenschappelijke factor bij zowel autisme als hoogbegaafdheid. Het verschil ligt in de manier waarop deze kinderen denken en problemen oplossen.
Gevoeligheid en Perfectionisme: Deze eigenschappen zijn gemeenschappelijk bij zowel angststoornissen als hoogbegaafdheid. Hoogbegaafde kinderen hebben vaak een diepgaande innerlijke wereld en kunnen hierdoor gevoeliger zijn voor stress en angst.
Lage Verwachtingen en Onderpresteren
Daarnaast zie ik vaak dat kinderen uit onze gemeenschap zich eerder aanpassen en gaan onderpresteren omdat de verwachtingen vanuit de school al laag liggen. Ze proberen niet op te vallen en passen zich aan de norm aan, waardoor hun talenten ongezien blijven. Dit is een tragisch verlies, niet alleen voor het kind, maar ook voor onze gemeenschap die de potentie van deze kinderen niet volledig benut.
Lage Advisering in Groep 8
Een pijnlijk voorbeeld hiervan is de advisering in groep 8. Veel hoogbegaafde kinderen krijgen een lager schooladvies dan hun capaciteiten toelaten. Dit komt deels door een gebrek aan herkenning en begrip van hun hoogbegaafdheid door leerkrachten. In plaats van een vwo-advies, dat beter past bij hun potentieel, krijgen ze vaak een havo- of vmbo-advies. Dit leidt tot onderpresteren en een gebrek aan motivatie, omdat deze kinderen niet voldoende worden uitgedaagd in hun leeromgeving. Dit patroon van lage advisering bevestigt de lage verwachtingen die vaak al op jonge leeftijd aan deze kinderen worden gesteld.
Relevante Statistieken
Onderzoek toont aan dat ongeveer 2-5% van de bevolking hoogbegaafd is, maar binnen onze gemeenschap lijkt dit percentage veel lager te liggen. Dit komt echter niet doordat er minder hoogbegaafde kinderen zijn, maar omdat ze simpelweg niet herkend worden. Studies wijzen uit dat veel hoogbegaafde kinderen in minderheidsgroepen ondergediagnosticeerd worden vanwege culturele misverstanden en vooroordelen in het onderwijs. Zo blijkt uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) dat kinderen met een migratieachtergrond, waaronder Antilliaanse kinderen, vaker een lager schooladvies krijgen dan autochtone kinderen met dezelfde prestaties.
Het Belang van Kritisch Kijken
Het is cruciaal dat ouders uit onze gemeenschap leren om kritischer te kijken naar wat echt past bij hun kind. Dit betekent dat we onszelf moeten onderwijzen over de zijnskenmerken van hoogbegaafdheid en hoe deze zich kunnen manifesteren. Hoogbegaafde kinderen hebben vaak een intense nieuwsgierigheid, een groot inlevingsvermogen, een sterk rechtvaardigheidsgevoel en zijn vaak gevoelig voor onrecht. Ze kunnen intense emoties ervaren en hebben een grote behoefte aan autonomie en intellectuele uitdagingen.
Mijn Doel
Mijn doel is om ouders binnen onze gemeenschap te inspireren en te informeren, zodat ze hun kinderen kunnen ondersteunen op een manier die hun unieke talenten en behoeften erkent en voedt. Het is belangrijk dat we als gemeenschap meer begrip krijgen voor wat hoogbegaafdheid werkelijk inhoudt en hoe we deze kinderen kunnen helpen hun volledige potentieel te bereiken.
Conclusie
Het pad van hoogbegaafdheid is niet altijd gemakkelijk, vooral niet in een cultuur waarin dit begrip nog niet volledig is doorgedrongen. Maar met kennis, begrip en een kritische blik kunnen we ervoor zorgen dat onze kinderen de ondersteuning en erkenning krijgen die ze verdienen. Laten we samenwerken om de verborgen talenten binnen onze gemeenschap te ontdekken en te koesteren.
Samen kunnen we ervoor zorgen dat elk hoogbegaafd kind in onze gemeenschap de kans krijgt om te stralen.
Comments